حج با توجه به ابعاد معنوی و عبادی که دارد برای تقرّب الهی و تعالی روحی جایگاه خاصی دارد. اما سوال این است که در شرایط کنونی و با مشکلات اقتصادی که کشورهای اسلامی را فرا گرفته است، آیا صحیح است که یک فرد چندین بار به حج برود؟ البته توصیه نگارنده وبلاگ این است که هر مسلمان آزاده ای به طور کمینه یک بار به حج برود، تا حضور قطره ای خود را در اقیانوس بی کران الهی درک نماید. اما برخی افراد به طور متوالی در این عبادت انسان ساز حاضر می شوند، که این حضور با توجه به مشکلات موجود و همچنین خیل افرادی که عازم نشده اند جای سوال دارد. در ادامه به برخی آمار در این زمینه اشاره می شود.
طبق آمار
بانک جهانی در سال 2008 درآمد کشور عربستان از توریسم یا به زبان ساده از
زیارت مسلمین خانه کعبه معادل مبلغ 29.865.000.000 دلار یا نزدیک سی
میلیارد دلار بوده است. زائرین ایرانی که به صورت تمتع و یا عمره در همان
سال به مکه رفته اند1.937.000 نفر بوده اند که مجموعا مبلغ 4.879.000.000
دلار یا به عبارتی نزدیک به مبلغ پنج میلیارد دلار درآمد تقدیم اقتصاد
پادشاهان عربستان کرده اند و در میان تمام کشورهای اسلامی مقام اول را به
خود اختصاص داده اند. نظر به این که هواپیمایی جمهوری اسلامی قدرت جابجایی
این همه زائر را نداشته است، شرکت هواپیمایی عربستان انتقال نزدیک 54 درصد از
زائران ایرانی را به خود اختصاص داده است. طبق گزارش مقامات دیپلماتیک
ایران در سال 2008 ماموران کشور عربستان بدترین و توهین آمیز ترین رفتار را
با زوار ایرانی داشته اند و ایران از لحاظ توهین ماموران عربستان مقام
اول را به خود اختصاص داده است. علمای عربستان در همان سال فتوا صادر کرده
اند که ایرانیان شیعه کافر هستند. طبق یک گزارش دیپلماتیک دیگر زائران
ایرانی منفورترین خارجی ها در عربستان محسوب می شده اند.
با
یک حساب سرانگشتی به وسیله پولی که ایرانیان سالانه به عربستان (دشمن شیعه
ایرانی) تقدیم می کنند می توان تعداد 170.000 مسکن روستائی احداث کرد، یا
می توان 714.286 فرصت شغلی کشاورزی یا 200.000 فرصت شغلی صنعتی برای جوانان
ایجاد نمود. یا می توان 10.000.000.000 متر مربع ساختمان مدرسه و ورزشی در
کشور ایجاد کرد. یا می توان با پول دو سال حجاج یک پالایشگاه سوپر مدرن با
ظرفیت 75.000 بشکه احداث کرد. یا با پول پنج سال حجاج میتوان ایران را به
صادر کننده بنزین مبدل ساخت و دیگر برای واردات بنزین محتاج اعراب
نبود. اما افسوس که با پول حجاج ایرانی قمارخانه های فرانسه توسط
شاهزادگان عربستان که انحصار تجارت حج را در اختیار دارند آباد می شود....
همان طور که گفتم بیان این آمار به معنای زیر سوال بردن این عبادت زندگی
بخش نیست، بلکه تلنگری است به افرادی که بدون توجه به مشکلات جامعه پیاپی به حج می روند. در ضمن این امر می تواند تبعات منفی بر عدالت اقتصادی و اجتماعی در جامعه داشته باشد و از سوی دیگر، هزینه های آن در توسعه عدالت و رسیدگی به محرومان به کار رود. به قول مولوی:
ای قوم به حج رفته کجایید کجایید معشوق همین جاست بیایید بیایید
معشوق تو همسایه و دیوار به دیوار در بادیه سرگشته شما در چه هوایید
گر صورت بی‌صورت معشوق ببینید هم خواجه و هم خانه و هم کعبه شمایید
ده بار از آن راه بدان خانه برفتید یک بار از این خانه بر این بام برآیید
آن خانه لطیف است نشان‌هاش بگفتید از خواجه آن خانه نشانی بنمایید
یک دسته ی گل کو اگر آن باغ بدیدیت یک گوهر جان کو اگر از بحر خدایید
با این همه آن رنج شما گنج شما باد افسوس که بر گنج شما پرده شمایید.
استفاده کردیم اقای دکتر
کعبه یک سنگ نشانی است که ره گم نشود
حاجی احرام دگر بند ببین یار کجاست!