-
چالش در مصادیق(10): مقایسه سهم دارا و ندار از سلامت در ایران!
چهارشنبه 18 دیماه سال 1392 20:28
در شرایط کنونی کسانی که داراترند، خیلی بیشتر از منابع سلامت از ندارها سهم میبرند. شاید نتوان مشکل کمبود منابع را حل کرد، ولی مشکل تخصیص منابع را میتوان حل کرد. دغدغه و تلاش باید این باشد تا منابع محدود درست توزیع شود. با توجه به گزارش صد روزه وزیر بهداشت دولت یازدهم و تحولاتی که در این حوزه دیده شده است، میتوان...
-
تصویر عدالت(2)
دوشنبه 9 دیماه سال 1392 17:16
تصویر زیر به صورت طنز به یک واقعیت اجتماعی اشاره دارد، واقعیتی تلخ که در روزگار ما زیاد دیده می شود. البته استثمار فقرا توسط ثروتمندان یا استثمار نیروی کار توسط صاحبان سرمایه موضوعی است که متفکران زیادی در گذر اعصار به آن پرداخته اند. هم در دنیای سرمایه داری در مواردی مورد توجه قرار گرفته است، هم متفکرانی مثل مارکس در...
-
بخشی از تاریخ اندیشه عدالت طلبی
جمعه 29 آذرماه سال 1392 14:44
اولین منتقدین نظام سرمایه داری در قرن هجدهم انتقادات خود را متوجه شمال صنعتی انگلستان می کردند، که با وجود پدیده ماشینیسم تعداد اندکی سرمایه دار در مقابل فقرای فراوان وجود داشت. سخت گیری های ناعادلانه و ظالمانه نظام سرمایه داری در قرن 19 از اندیشه بنیان گذاران آن ناشی می شود. «دنیای اقتصادی آنها دنیای کشمکش و منازعه...
-
داستان عدالت(5)
پنجشنبه 21 آذرماه سال 1392 00:35
دو دوست با یکدیگر زیر درختی نشستند تا با یکدیگر غذا بخورند یکی 3 قرص نان داشت و دیگری 5 قرص. در این هنگام نفر سوم و رهگذری از انجا عبور می کرد و اینها نیز به رسم ادب دعوتش کردند و بفرمایی زدند و او هم لبیک گفت و هم سفره شان شد. غذا که تمام شد مرد سوم 8 درهم به دو نفر داد و گفت این هم بابت نان شما و رفت. دو نفر بر سر...
-
چالش در مصادیق(9): یارانه نقدی در ترازوی عدالت
سهشنبه 12 آذرماه سال 1392 22:45
از جمله موضوعات مورد بحث در شرایط کنونی جامعه ما، یارانه نقدی است. از جمله کارکردهای مثبت یارانه نقدی حمایت از محرومان جامعه است که می تواند ادامه داشته باشد. اما به طور کلی روند گذشته نشان داده که یارانه نقدی نمیتواند حمایت خوبی از جانب دولت باشد، چون هم بار تورمی دارد و هم الگوی مصرف خانوار را تغییر میدهد. به...
-
توزیع درآمد(3)
سهشنبه 28 آبانماه سال 1392 00:15
در این یادداشت به برخی از آمارهای توزیع درآمد در نظام سرمایه دای اشاره می شود که بر اساس آن امکان پیش بینی وضع آینده این نظام ممکن می شود. با وجود تمهیداتی که جهت حفظ نظام اقتصاد سرمایه داری اندیشیده شده است، و اعمالی که برای نجات آن در مرحله تحول سرمایه داری لیبرال به مقرراتی انجام شده است، بسیاری از اقتصاددانان...
-
شعر عدالت(5): عدالت در شعر شاعران غیر ایرانی
پنجشنبه 16 آبانماه سال 1392 19:04
شاعران فارسی زبان غیرایرانی نیز آثار زیبایی درباره عدالت دارند. از جمله می توان به شعر «بازگشت» اثر معروف محمد کاظم کاظمی شاعر متولد افغانستان اشاره داشت: غروب در نفس گرم جاده خواهم رفت/ پیاده آمده بودم، پیاده خواهم رفت طلسم غربتم امشب شکسته خواهدشد/ و سفرهای که تهی بود، بسته خواهدشد و در حوالی شبهای عید،...
-
چالش در مصادیق(8): ارز مرجع و عدالت؟!
پنجشنبه 9 آبانماه سال 1392 22:41
درباره ارز مرجع و تاثیر آن در اقتصاد ایران نظرات متفاوتی وجود دارد که این یادداشت بعد از بیان دلایل موافقین و مخالفین، تلاش دارد راهکاری مناسب و عملیّاتی ارائه نماید. دلایل مخالفین: برخی فعالان اقتصادی بخش خصوصی معتقدند که رانتی در ارائه ارز مرجع به کالاهای اساسی وجود دارد موجب می شود هر چه ارز ۱۲۲۶تومانی به واردات...
-
شعر عدالت(4): عدالت در شعر شاعران
چهارشنبه 24 مهرماه سال 1392 11:41
در یادداشت های قبلی به برخی اشعار در رابطه با عدالت اشاره شد. در این یادداشت نیز به برخی اشعار دیگر اشاره می شود که نشانه اهمیت عدالت در فکر و ذهن شاعران است. نظامی عدالت را برای آبادانی مملکت ضروری می داند: رسم ستــــــم نیست جهــــان یافتن/ ملک به انصاف تـــــــوان یافتن هر چه نه عدل است، چه دادت دهد/ وآن چه نه...
-
عدالت، مشترک لفظی یا مشترک معنوی؟
جمعه 19 مهرماه سال 1392 23:16
مشترک دو قسم است: مشترک لفظی و مشترک معنوی. اشتراک لفظی به معنای تعدّد معانی حقیقی برای یک لفظ در یک زبان است. مثل عین؛ عین معانی متعدد دارد، این معانی با هم اشتراکی ندارند و حقیقت همه اینها از یکدیگر جداست. تعیین معنایی که مراد گوینده است در مشترک لفظی نیازمند قرینۀ تعیین کننده است. اشتراک معنوی، به معنای تعدّد افراد...
-
چالش در مصادیق(7): عدالت در عزیمت به مراسم معنوی حج
چهارشنبه 10 مهرماه سال 1392 00:12
حج با توجه به ابعاد معنوی و عبادی که دارد برای تقرّب الهی و تعالی روحی جایگاه خاصی دارد. اما سوال این است که در شرایط کنونی و با مشکلات اقتصادی که کشورهای اسلامی را فرا گرفته است، آیا صحیح است که یک فرد چندین بار به حج برود؟ البته توصیه نگارنده وبلاگ این است که هر مسلمان آزاده ای به طور کمینه یک بار به حج برود، تا...
-
شعر عدالت(3): عدالت بالاترین ارزش
چهارشنبه 20 شهریورماه سال 1392 17:30
در میان شاعران معاصر، زبان شعری فریدون مشیری ساده و صمیمیت خاص خود را دارد، اما در عین سادگی، مفاهیم بلند و زیبایی را ارائه می دهد. در شعر زیر او صمیمانه با پروردگار صحبت می کند، و با زبان شاعری خود عدالت را والاترین ارزش هستی می شمارد. عدالتی که خداوند متعال به طور تکوینی در جهان نهاده است، اما مخلوقات او با اقدامات...
-
توزیع درآمد(2)
سهشنبه 19 شهریورماه سال 1392 02:07
دو تقسیم کلی در حیطه نظریه پردازی توزیع درآمد وجود دارد: توزیع درآمد عواملی(Functional distribution of Income) چگونگی توزیع درآمد را بین سرمایه گذاران، کارگران و مالکان یا موجران توضیح می دهد. اما توزیع درآمد مقداری(Size distribution of Income) چگونگی توزیع مجموع درآمد بین مردم یا خانوارها را بیان می نماید، بدون این...
-
کتاب عدالت(2): پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه داری
پنجشنبه 7 شهریورماه سال 1392 13:56
کتاب ارزشمندی که خدمت شما معرفی می شود، توسط دکتر ایرج توتونچیان، عضو هیات علمی دانشگاه الزهراء نگارش یافته است. هرچند در درجه اول کتاب به موضوع پول و بانکداری اسلامی می پردازد، اما در جای جای کتاب وارد بحث عدالت می شود و آن را از مهمترین اهداف بانکداری اسلامی می شمارد. در بخشی از کتاب به تعریف عدالت و ارائه...
-
مروری بر چالش در مصادیق (2): تورم نفتی و عدالت در ایران
شنبه 19 مردادماه سال 1392 17:14
در علم اقتصاد گفته شده است که تورم استاندارد حدود ۳ درصد و تورم قابل قبول هم زیر ۱۰ درصد است. تورم بالای ۲۰ درصد هم از جمله تورمهای سنگین به حساب میآید که پیامدهای منفی زیادی را برای اقتصاد به همراه دارد. تورمهای بالای ۲۰ درصد نشانهای از ابتلای اقتصاد به رکود تورمی است که درعلم اقتصاد بدترین بیماری محسوب میشود....
-
تصویر عدالت(1)
یکشنبه 6 مردادماه سال 1392 13:23
توضیحات تصویر زیر که از تصاویر معروف در زمینه فقر است، در زیر آن درج شده است. احساسی که این تصویر به انسان می دهد می تواند بسیار عمیق باشد و چیزهایی را به ذهن بیاورد. از شکمبارگی عده ای تا گرسنگی عده ای دیگر. از ریختن گندم به دریا توسط برخی کشورها تا نداشتن نان شب در برخی دیگر از کشورها. از تقابل ثروت سرمایه داران با...
-
از قلّه ثروت تا درّه فقر
سهشنبه 1 مردادماه سال 1392 23:52
در مباحث عدالت اقتصادی مطرح می شود که دره های فقر در کنار قله های ثروت ایجاد می شود. و برای پر شدن دره های فقر چاره ای نیست جز خرد کردن قله های ثروت و ریختن آن در دره های فقر. در ادبیات دینی ما نیز گناه فقر و نداری مستمندان به گردن ثروتمندان و سرمایه داران نهاده شده است، چرا که اگر ثروتمندان حقوق فقرا را بدهند دیگر...
-
نگاهی به ادبیات توزیع درآمد(1)
پنجشنبه 27 تیرماه سال 1392 03:06
نظریات توزیع درآمد به دو دسته اثباتی(Positive) و دستوری(Normative) تقسیم می شود، که هر یک توزیع درآمد را به دو شکل توزیع درآمد عواملی(مثل تئوری توزیع درآمد در مکتب نئوکلاسیک)و توزیع درآمد مقداری مورد بحث قرار داده اند. نظریات اثباتی بر خلاف نظریات دستوری، موضوع را به صورتی که هستند بررسی می نماید، و وارد بحث از خوب یا...
-
داستان عدالت(4): فقیر یا ثروتمند؟!
چهارشنبه 19 تیرماه سال 1392 01:34
روزی یک مرد ثروتمند، پسر بچه کوچکش را به روستا برد تا به او نشان دهد مردمی که در آنجا زندگی می کنند چقدر فقیر هستند. آن دو یک شبانه روز در خانه محقّر یک روستایی مهمان بودند. در راه بازگشت و در پایان سفر از پسرش پرسید:نظرت در مورد مسافرتمان چه بود؟ پسر پاسخ داد: عالی بود پدر. پدر پرسید: آیا به زندگی آنها توجه کردی؟ پسر...
-
دفاع از عدالت
جمعه 7 تیرماه سال 1392 01:56
از سیدجمال الدین اسدآبادی تعبیری هست که اگر چیزی را می خواهید نابود کنید به آن خوب حمله نکنید، بلکه از آن بد دفاع کنید. همان طور که سید جمال گفته است دفاع بد از یک ارزش آن را به ضد ارزش، لااقل از نظر ظاهری تبدیل می نماید. در بعد فردی، اگر کسی بخواهد از عدالت دفاع کند باید خودش اول عادل باشد. در ادبیات دینی هم می گویند...
-
عدالت در مجلس
شنبه 25 خردادماه سال 1392 01:24
از نکات جالب توجه در بحث عدالت این است که آیا امکان دارد عدالت به مسلخ سیاست برود؟ به نظر می رسد این اتفاق هر زمان که روی دهد نشانه بدی برای اوضاع اجتماعی خواهد بود. از جمله این موارد شرایط نمایندگانی است که پس از وکالت، همکار رئیس جمهور شدند. روزی که محمود احمدینژاد برای پاسخ به پرسشهای نمایندگان مجلس در بهارستان...
-
چالش در مصادیق(6): سربازی اجباری یا سربازی حرفه ای
دوشنبه 20 خردادماه سال 1392 15:43
از جمله چالش های کنونی جامعه ما نظام وظیفه آقایان یا همان سربازی اجباری است. این مشکل هنگامی نگران کنندهتر خواهد بود که بدانیم سردار موسی کمالی، جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح گفته بود: «با توجه به احتمال کاهش موالید ذکور، ممکن است طول مدت خدمت سربازی در آینده به ۲۴ ماه برسد». هنگامی که بدانیم از یک سو...
-
داستان عدالت(۳): ثروتمند زندگی کنیم به جای آنکه ثروتمند بمیریم.
جمعه 3 خردادماه سال 1392 00:42
وقتی نوجوان بودم، یک شب با پدرم در صف خرید بلیط سیرک ایستاده بودیم. جلوی ما یک خانواده پرجمعیت ایستاده بودند. به نظر می رسید وضع مالی خوبی نداشته باشند. شش بچه مودب که همگی زیر دوازده سال داشتند و لباس هایی کهنه در عین حال تمیـز پوشیده بودنـد. دوتا دوتا پشت پدر و مادرشان، دست همدیگر را گرفته بودند و با هیجان زیادی در...
-
داستان عدالت(۲): یادمان باشد ما مستحق تریم.
دوشنبه 16 اردیبهشتماه سال 1392 14:36
زنی موهایش کموبیش سفید بود. در بیرون میوهفروشی زل زده بود به مردمی که میوه میخریدند. شاگرد میوهفروش تندتند پاکتهای میوه را داخل ماشین مشتریها میگذاشت و انعام میگرفت. زن باخودش فکر میکرد چه میشد اگر او هم میتوانست میوه بخرد و ببرد خانه…رفت نزدیکتر… چشمش افتاد به جعبۀ چوبی بیرون مغازه که میوههای خراب و...
-
عدالت و سفته بازی
جمعه 6 اردیبهشتماه سال 1392 01:27
هموطنان عزیزمان این روزها در حال و هوای خاصی هستند. موج تورم کمسابقه یک سال اخیر و بدتر از آن، تغییر مداوم قیمتهای نسبی همه را دچار سردرگمی کرده است. خیلی از ما دائم در این فکر و خیال هستیم که ای کاش وقتی سکه بالا رفته بود، آن را میفروختیم و ملک میخریدیم بعد ملک را میفروختیم خودرو میخریدیم بعد دوباره.... اما...
-
شعر عدالت(۲): آی آقا، سفره خالی می خری؟
سهشنبه 3 اردیبهشتماه سال 1392 14:56
در بین شعرای معاصر ایران، نام زنده یاد قیصر امین پور می درخشد. اشعار وی بیانگر دردهای عمیق اجتماعی است. شعر زیر حکایت بسیاری از مردمان روزگار ماست که دردمندانه به تصویر کشیده شده است. این بیتش را هم یادآور می شویم: و قاف حرف آخر عشق است، آنجا که نام کوچک من آغاز میشود... یاد دارم یک غروب سرد سرد میگذشت از کوچهمان...
-
شاخص های عدالت اقتصادی در اسلام
پنجشنبه 22 فروردینماه سال 1392 23:45
در دنیای کنونی«قسط قرآنی» که فراگیرترین گونه عدالت است مهجور مانده است. نمی توان با وجود فقر اجتماعی دم از عدالت زد «لو عدل فی الناس لاستغنوا»(حکیمی، 1369 :27). در این راستا، دو شاخص مهم عدالت، رفع فقر و تکاثر(سرمایه داری) است. تکاثر و فقر، زندگی انسان را از استواری ساقط می نماید(حکیمی، 1381 :22). جامعه ای که فقر و...
-
آیا هرکس سر جای خویش است؟
دوشنبه 19 فروردینماه سال 1392 00:14
امام علی(ع) انحطاط و سقوط جوامع و دولتها را در چهار چیز دانسته است که عبارتند از: ضایع کردن اصول و دستورهای اصلی، پرداختن به مسائل فرعی، مقدم داشتن فرومایگان و اراذل و عقب راندن شایستگان و افراد بافضیلت. حال باید پرسید در شرایطی که قرار نگرفتن افراد در جای خود، یکی از مشکلات جدی کشور ماست، آیا هریک از ما در جای...
-
تعریف و جایگاه عدالت اقتصادی در اسلام
جمعه 16 فروردینماه سال 1392 15:18
اندیشمندان تعاریف گوناگونی از عدالت اقتصادی ارائه داده اند. اما زیباترین و بهترین تعریف عدالت را باید در فرمایشات معصومین(ع) جستجو نمود. امام جعفر صادق(ع) در تعریف عدالت می فرماید: «ان الناس یستغنون اذا عدل بینهم؛ اگر دربین مردم به عدالت رفتار شود، همه بی نیاز می شوند» (حکیمی،1380: 345). در واقع، عدالت اقتصادی یعنی...
-
عدالت یا کارایی (رشد)(1)؟
پنجشنبه 24 اسفندماه سال 1391 00:29
از چالش های اصلی بحث عدالت این است که اولا، آیا امکان تحقق توام رشد و عدالت وجود دارد؟ ثانیا، در صورت منفی بودن جواب سوال قبل، عدالت مقدّم است یا رشد؟ پاسخ اقتصاددانان سرمایه داری به قسمت اول سوال این است که اصولا بحث عدالت اقتصادی یک موضوع هنجاری(دستوری) است که در حیطه علم اقتصاد قرار نمی گیرد، بنابراین لزومی ندارد...